Hoe AI helpt bij ­betere behandelingen voor longkanker

In Nederland krijgen elk jaar meer dan 14.000 mensen te horen dat ze longkanker hebben. Bij de helft van hen is de ziekte dan al uitgezaaid. De meest voorkomende vorm is niet-kleincellige longkanker. Tegenwoordig wordt er vaak gekozen voor immuuntherapie, een behandeling waarbij het lichaam zelf de kankercellen aanvalt. Heel interessant dus, als het werkt. Maar… hoe weet je van tevoren of immuuntherapie gaat helpen? Dat is nu nog lastig te voorspellen.

Daar komt verandering in, als het aan dr. ir. Francesco Ciompi en zijn team ligt. Zij doen belangrijk onderzoek met artificial intelligence (AI) aan het Radboudumc. "Als we meer zekerheid willen over of immuuntherapie de best geschikte behandeling is voor patiënten met longkanker, kan AI ons hierbij helpen. Dit heeft een enorme ­maatschappelijke relevantie," aldus ­Francesco.

Waarom gebruik maken van AI?

Bij longkanker gebeurt het soms dat ­iemand een behandeling krijgt die niet goed werkt, of juist geen behandeling terwijl die misschien wél zou helpen. Dat komt doordat het lastig is om vooraf precies te voorspellen welke therapie bij welke ­patiënt zal aanslaan. Kunstmatige intelligentie (AI) kan hier echt een verschil maken. "Voorafgaand en tijdens de behandeling komt er veel en ingewikkelde informatie beschikbaar, van scans, van DNA, van pathologie," legt dr. Francesco Ciompi uit. "Voor artsen is het een grote uitdaging om op basis daarvan de juiste beslissing te nemen. AI kan helpen om beter te voorspellen wat voor behandeling het beste werkt. Net zoals AI gezichten kan herkennen op je telefoon of een chatbot kan laten praten, kan deze slimme technologie ook in de geneeskunde veel betekenen. Soms presteert AI zelfs net zo goed, of beter, dan ervaren artsen. Bijvoorbeeld bij het opsporen van hele kleine uitzaaiingen of het inschatten van hoe agressief een tumor is.”

Hoe werkt AI bij longkanker?

De onderzoekers van het Radboudumc hebben al veelbelovende oplossingen ontwikkeld, maar er liggen nog kansen om de impact van AI verder te vergroten.  Francesco: "In de medische wereld is er veel variatie in data. Het is niet gegarandeerd dat een AI-systeem dat goed werkt in het Radboudumc ook net zo goed functioneert in andere ziekenhuizen. Daarom willen we nu weefselbeelden en andere data verzamelen van longkankerpatiënten uit heel Nederland, om het AI-model te verfijnen en te valideren.”

Daarnaast willen de onderzoekers AI niet alleen gebruiken voor standaardgegevens uit het ziekenhuis, maar ook voor nieuwe en complexere informatie over tumoren. Ze gebruiken daarbij technieken zoals ruimtelijke transcriptomics – een methode waarmee je kunt zien welke genen actief zijn op verschillende plekken in een tumor. Dat levert veel waardevolle informatie op, maar is kostbaar en ingewikkeld.

Het team van Francesco wil AI gebruiken om slimme ‘computergestuurde biomarkers’ te ontwikkelen, digitale hulpmiddelen die kunnen voorspellen wie baat heeft bij immuun­therapie, en wie niet. Daarvoor bouwen ze een grote database met digitale weefsel­beelden van longkankerpatiënten uit heel Nederland. Deze beelden gebruikt AI om te leren en steeds beter te worden in het doen van voorspellingen. 

 “Het is de zorg van de toekomst: een computer­systeem dat leert van bergen medische data, en vervolgens een advies kan geven voor een individuele patiënt, vervolgt ­Francesco." Je wil zeker weten of immuuntherapie aanslaat of niet. Het gebruik van een computersysteem dat al die soorten data kan verbinden en analyseren kan daarbij uitkomst bieden." Zo kunnen ­patiënten die wél goed reageren op immuun­therapie snel de juiste behandeling krijgen. En mensen bij wie het niet werkt, worden onnodige bijwerkingen bespaard.

---

Wil jij bijdragen aan een ­toekomst waarin we zeker weten wat de beste behandeling is voor mensen met longkanker? Steun dan prof. dr. Francesco Ciompi dit slimme en hoopvolle onderzoek mogelijk te maken! Bijdragen kan hier. 

Wil je liever je donatie ­overmaken via ons rekening­nummer? Dat kan via ­NL34RABO 033 0000 039 o.v.v. 307772250016 t.n.v. ­Stichting ­Radboud Fonds inz. Radboud ­Oncologie Fonds.

 

AI in het Radboudumc

Binnen het Radboudumc geeft dr. ir. Francesco Ciompi leiding aan ­Research Group AI for Precision Medicine. Zij richten zich op precisiegenees­kunde en onderzoeken en ontwikkelen kunst­matige intelligentiemodellen om ziekten beter te begrijpen, nieuwe biomarkers te ontdekken en artsen te helpen hun routinediagnostiek te ­verbeteren en de juiste behandelingen te selecteren om patiënten te helpen. 

Hun doel? 

Niet alleen slimme technologie ontwikkelen, maar vooral betere zorg ­mogelijk maken. Want AI is geen doel op zich, maar een middel om patiënten sneller en slimmer te helpen, ­patiëntenzorg te verbeteren en diagnostiek zo effectief en efficiënt mogelijk te maken, nu én in de toekomst, in Nederland én daarbuiten.