Onderzoek: Doorbraken in de behandeling van uitgezaaide prostaat­kanker dankzij slimme data

Prostaatkanker treft jaarlijks meer dan 13.000 mannen in Nederland. Vaak oudere mannen, maar ook jongere patiënten krijgen soms met deze ziekte te maken. Dankzij betere behandelingen leven veel patiënten inmiddels langer dan vroeger. Toch is er nog een lange weg te gaan. Vooral als de ziekte zich heeft uitgezaaid en niet meer reageert op hormoontherapie, wordt de situatie ernstig. Dan spreken we van castratieresistente prostaatkanker (CRPC).

Dr. Niven Mehra (zie foto), internist-oncoloog in het Radboudumc, ziet deze patiënten regelmatig in zijn spreekkamer. Hij legt uit waarom het zo belangrijk is om verder te kijken dan de standaardbehandelingen.“We willen begrijpen waarom sommige behandelingen goed aanslaan bij de ene patiënt, maar ­helemaal niet werken bij de ander. Daarvoor moeten we meer doen met de gegevens die we al hebben.”

Behandeling op maat, dankzij data

In de toekomst wil Mehra dat elke patiënt een behandeling op maat krijgt. Want geen enkele tumor is hetzelfde. Het team van onderzoekers in het Radboudumc verzamelt daarom genetische informatie van kankercellen en koppelt die aan medische gegevens van zo’n duizend patiënten met CRPC. Het gaat daarbij niet alleen om biologische factoren, zoals erfelijke aanleg, eerdere behandelingen, hoe goed iemand daarop reageerde en de agressiviteit van de tumor, maar ook om kenmerken van de patiënt zelf. Denk aan leeftijd, leefstijl, bijkomende ziekten (zoals hart- of nier­problemen), werking van het immuunsysteem, medicijn­gebruik en algemene conditie.

Door al deze gegevens samen te brengen ontstaat een veel completer beeld van de patiënt achter de tumor. Met behulp van kunstmatige intelligentie kunnen deze gegevens op een slimme manier worden gecombineerd en geanalyseerd. Daardoor komen patronen en verbanden aan het licht die anders verborgen zouden blijven. Zo kunnen artsen nauwkeuriger voorspellen welke behandeling de meeste kans van slagen heeft en welke therapieën beter vermeden kunnen worden. Met als gevolg dat patiënten niet onnodig belast worden met therapieën die weinig effect hebben. “Het doel is dat mensen niet alleen langer leven, maar ook in betere conditie blijven,” zegt Mehra. “Dat ze zich fitter voelen, minder bijwerkingen ervaren én meer kwaliteit van leven overhouden.”

Een slim platform: cBioPortal

Om alle gegevens overzichtelijk te bewaren en toegankelijk te maken voor artsen en onderzoekers, gebruiken we het platform cBioPortal. Dit is een digitaal systeem waarin genetische en medische informatie veilig wordt opgeslagen en gekoppeld. Binnen cBioPortal kunnen artsen snel verbanden leggen tussen genetische veranderingen in tumoren en andere biologische en medische gegevens, onder andere de werking van bepaalde medicijnen. Dat maakt het mogelijk om nieuwe behandelkansen sneller te herkennen. Het systeem wordt onderdeel van het landelijke netwerk Health-RI, zodat alle gegevens goed beveiligd zijn en alleen beschikbaar zijn voor bevoegde medische teams.

Wetenschap is teamwork

Binnen het Radboudumc werken verschillende afdelingen samen aan dit project. Urologen, pathologen, genetici, data­wetenschappers, farmacologen en experts in kunstmatige intelligentie brengen elk hun eigen kennis mee. “Door al die expertises te bundelen, komen we sneller tot nieuwe inzichten,” vertelt Mehra. “We leren elke dag van elkaar, en dat maakt ons sterker als team.”

Steun is onmisbaar

Om dit veelbelovende project mogelijk te maken, is financiële steun hard nodig. Met extra middelen kunnen jonge onderzoekers worden aangesteld die de grote hoeveelheid data analyseren. Zij bouwen modellen om te voorspellen welke therapie het beste past bij welke patiënt. Ook zorgen zij ervoor dat het cBioPortal-platform goed wordt ingericht en gebruikt. Alleen met deze extra inzet kunnen we de behandeling van prostaatkanker echt persoonlijk maken, en daarmee effectiever en draaglijker voor de patiënt.

Samen zorgen we voor vooruitgang

Dankzij de betrokkenheid van donateurs, kunnen we dit onderzoek verder brengen. Iedere bijdrage zorgt ervoor dat artsen als Mehra en zijn team blijven werken aan betere zorg voor mannen met uitgezaaide prostaatkanker. Voor de patiënt van vandaag én die van morgen.

---

Help je mee?

Met jouw donatie kunnen we belangrijke nieuwe inzichten opdoen die de behandeling van prostaatkanker kunnen verbeteren. Jouw steun maakt het mogelijk om behandelingen beter af te stemmen op de persoonlijke situatie van iedere patiënt, en biedt hen een kans op een betere toekomst. Bijdragen kan hier. 

Wil je liever je donatie ­overmaken via ons rekening­nummer? Dat kan via ­NL34RABO 033 0000 039 o.v.v. 30901125021 t.n.v. ­Stichting ­Radboud Fonds inz. Radboud ­Oncologie Fonds.

In actie komen voor het onderzoek van dr. Niven Mehra? Dat kan ook. Maak hier jouw actie aan.