Blaaskankerpatiënten waarbij de blaas is verwijderd, staan na de operatie voor een moeilijke keuze: wil ik een stoma of een vervangende (darm) blaas voor de afvoer van urine? Om die keuze gemakkelijker te maken, hebben onderzoekers van het Radboudumc een vragenlijst ontwikkeld die patiënten helpt om de betreﬀende vragen beter te beantwoorden.

Deze keuzehulp lijkt er in alle gevallen voor te zorgen dat de keuze ook echt bij hen ligt en niet bij de arts. Alle deelnemers raadden de keuzehulp aan, omdat de vragenlijst bijdraagt aan het zelfbeslissingsrecht van de patiënt. Het idee dat de arts bepaalt waar-voor gekozen wordt, is bij geen van de ondervraagden aan de orde. De deelnemers waren zelfverzekerder en gaven aan meer rust te ervaren tijdens deze belangrijke keuze. Daardoor mag de keuzehulp gezien worden als een succes.

Meer informatie?
Kijk op www.stomaofneoblaas.nl.

Binnen één jaar na de start van zijn onderzoek kon dr. Erik Aarntzen de eerste resultaten melden bij het Radboud Oncologie Fonds. “We weten nu beter hoe het werkt, nu willen we die kennis natuurlijk ook gaan gebruiken om betere behandelingen te ontwikkelen!”

Dr. Erik Aarntzen is nucleair geneeskundige. In zijn onderzoek naar naar Alvleesklierkanker keek hij naar de biologische eigenschappen van alvleeskliertumoren door radio-actief molecuul (radionuclide) toe te voegen aan glucose. “Kankercellen willen zich vermenigvuldigen dus die hebben meer energie nodig. Door die radionuclide kunnen we door middel van een PET-scan precies achterhalen waar ineens opvallend veel glucose wordt gebruikt.”

Heterogene tumoren

Maar bij sommige patiënten vertoont de alvleeskliertumor een ‘rommelig’ beeld. Delen van de tumor gebruiken veel glucose en andere delen niet. Dit worden heterogene tumoren genoemd. “De eerste stap van het onderzoek was om die heterogeniteit meetbaar en inzichtelijk te maken en te onderzoeken of er een verband bestaat met de overlevingskans. Wat blijkt is dat de heterogene verdeling van glucoseverbruik een kortere overlevingskans betekent voor de patiënt.”

Hoe komt dat?

“Dat was de tweede stap van het onderzoek: het ontrafelen van de onderliggende biologische processen.” Het Radboudumc werkt daarin samen met de Universiteit van Essen die gespecialiseerd is in fundamenteel onderzoek bij alvleesklierkanker.

Beschermde tumor

In een tumor zitten niet alleen maar slechte cellen, maar ook bindweefselcellen (stroma). Bij sommige alvleesklierkankerpatiënten is die hoeveelheid stroma opvallend hoog. Dat functioneert als bescherming van de tumor. Chemotherapie en andere therapieën dringen er nauwelijks doorheen. Dat kan dus verklaren dat behandeling van alvleesklierkanker zo moeilijk is. Stroma wordt gemaakt door fibroblasten. Aarntzen: “Tegen die fibroblasten hebben we een antilichaam ontwikkeld waar we een speciaal fluorescent molecuul aan koppelen. Als we dit molecuul met bijna-infrarood licht beschijnen, geeft het zuurstofradicalen af die zeer schadelijk zijn voor de omliggende cellen. De eerste experimenten wijzen erop dat fibroblasten zo selectief kunnen worden uitgeschakeld.”

Door de fibroblasten uit te schakelen zal de hoeveelheid bindweefsel in alvleesklierkanker worden verminderd. Door op deze manier de bescherming van de tumor te breken, zullen misschien de bestaande behandelmogelijkheden zoals chemotherapie en immunotherapie, meer resultaat opleveren. “Dit willen wij natuurlijk graag verder onderzoeken! Het volgende onderzoeksvoorstel ligt er dus al.”

Adolescenten en jongvolwassenen die kanker overleven, worstelen vaak nog jaren na de diagnose met sociale problemen. Uit onderzoek van Olga Husson van het Radboudumc onder 215 jonge kankerpatiënten blijkt dat deze patiënten vanaf het eerste jaar na de diagnose sociaal stagneren, waardoor zij er na genezing slechter er aan toe zijn dan hun kankervrije leeftijdsgenoten. Op 20 maart publiceerden de onderzoekers de resultaten in het wetenschappelijke tijdschrift Cancer.

Mensen in de leeftijd van 15 tot 39 maken normaal gesproken al grote lichamelijke, emotionele, cognitieve en sociale ontwikkelingen door. Voor wie in deze leeftijd de diagnose kanker krijgt, komt daar een zware uitdaging bij. Eerder onderzoek liet zien dat jonge kankerpatiënten meer problemen hebben met sociaal functioneren dan gezonde leeftijdsgenoten en patiënten van oudere leeftijd. Bijvoorbeeld in het aangaan van relaties, of het functioneren in groepen. Hoe deze sociale problemen zich ontwikkelen in de jaren na de diagnose, was nog nauwelijks onderzocht.Vragenlijstenonderzoek
Om de veranderingen in sociaal functioneren bij kankerpatiënten van 15 tot 39 jaar te volgen in de eerste twee jaar na hun diagnose, vroegen Olga Husson van het Radboudumc en haar Amerikaanse collega’s aan patiënten van vijf Amerikaanse ziekenhuizen een vragenlijst in te vullen. Dit deden zij vlak na het krijgen van de diagnose, één jaar en twee jaar daarna. Uiteindelijk vulden 141 kankerpatiënten op alle drie de momenten een vragenlijst in.Stagneren
Op alle drie de meetmomenten was het sociaal functioneren van de jonge kankerpatiënten slecht in vergelijking met dat van hun gezonde leeftijdsgenoten. In het eerste jaar vond er gemiddeld genomen wel verbetering plaats, maar daarna stagneerde dat en hadden de jonge kankerpatiënten nog steeds een lager niveau in vergelijk met gezonde mensen.

Van patiënt naar overlever
Een op de drie kankerpatiënten verbeterde helemaal niet en functioneerde gedurende de gehele onderzoeksperiode sociaal slecht. Deze patiënten waren doorgaans niet meer onder behandeling, waarmee zij in de overgang van patiënt naar overlever waren beland. Dit ging gepaard met zorgen over onder andere geld, eigenwaarde, carrièreperspectief, relaties en kinderwens.

Klachten of stress
Overlevers van kanker die het sociaal slecht deden, hadden ook vaker last van lichamelijke klachten, of psychische stress. Ook gaven zij aan minder steun uit hun omgeving te ervaren. Olga Husson: “Hulp bij lichamelijke klachten en psychische stress, en het versterken van het sociaal netwerk in de periode na een kankerbehandeling zou een eerste stap kunnen zijn om deze jonge overlevers van kanker beter te helpen met hun terugkeer in de samenleving.”

Nieuw gebruik van een oud medicijn: kan een anti-malaria middel helpen bij de behandeling van borstkanker?

Door: Dr. Paul Span

Onderzoek

Patiënten met borstkanker worden over het algemeen behandeld door chirurgie, eventueel radiotherapie, en vaak met chemo- en/of hormoontherapie. Uit laboratoriumonderzoek is gebleken dat tumorcellen het effect van deze laatste therapieën soms kunnen tegengaan door een proces dat “autofagie” heet. Hierbij hergebruikt de tumorcel delen van zichzelf om de therapie te overleven. Wij willen graag verder onderzoek doen naar het toevoegen van een anti-malaria middel, chloroquine, aan de behandeling van patiënten met borstkanker. Dit middel, dat al vele jaren bekend is, goed verdragen wordt, en erg goedkoop is, blijkt namelijk deze “autofagie” te remmen.

Benodigd

€18.000

Uw bijdrage

Met uw donatie kunt u bijdragen aan het verbeteren van de behandeling van borstkanker. De onderzoeker houdt u graag op de hoogte van de ontwikkelingen en u bent van harte welkom voor een boeiende rondleiding op het lab van het Radboudumc.

[wat kan ik doen]

Goud voor sneldiagnose borstkanker Radboudumc

De sneldiagnostiek voor patiënten met (verdenking op) borstkanker in het Radboudumc is door Sneldiagnose bekroond met het certificaat goud. Goud staat voor een korte toegangstijd en een snelle diagnose.

De uitreiking van het certificaat vond plaats tijdens het seminar Sneldiagnose Borstkanker op donderdag 14 november, georganiseerd door Sneldiagnose. Sneldiagnose is een initiatief van Alpe d’HuZes, en wordt gesteund door KWF Kankerbestrijding. Mammachirurg Margrethe Schlooz kreeg het certificaat overhandigd door ex-patiënt Molouk Milani.

Snel duidelijkheid

Wie voor onderzoek wordt doorverwezen vanwege een verdenking op borstkanker wil vaak zo snel mogelijk duidelijkheid. In het Radboudumc kunnen patiënten meestal al de volgende ochtend terecht en hebben binnen één dag duidelijkheid. Alle nodige onderzoeken vinden aaneengesloten plaats (lichamelijk onderzoek, mammografie, echografie) waarna de meeste vrouwen in de loop van de ochtend gerustgesteld naar huis kunnen. Soms is het nodig om cellen en/of weefsel uit de borst te nemen voor pathologisch onderzoek. De uitslagen van dit onderzoek worden dan diezelfde middag samen met de uitslagen van de andere onderzoeken besproken in een multidisciplinair overleg, waarbij in ieder geval een mammachirurg, een mamma-radioloog, een mamma-patholoog en een verpleegkundig specialist aanwezig zijn. Direct na dit multidisciplinaire overleg bespreekt de verpleegkundig specialist of de mammachirurg de uitslag en het (voorlopig) behandelplan met de patiënt.

Help mee

Wilt u ook meer onderzoek naar zorgvernieuwing mogelijk maken? Klik op steun bovenin uw scherm!

Om de kwaliteit van oncologische zorg voor patiënten met kanker te garanderen heeft de beroepsgroep, verenigd in de Stichting Oncologische Samenwerking (kortweg SONCOS) per tumorsoort criteria opgesteld waaraan zorginstellingen én betrokken artsen en andere professionals minimaal moeten voldoen voor optimale zorg.

Behalve criteria over het aantal patiënten dat wordt behandeld, de zogenaamde volumenormen, stelt SONCOS ook eisen aan de ‘infrastructuur’ van zorg (bijvoorbeeld aanwezigheid van faciliteiten, specifieke oncologie-expertise van personeel, samenstelling van multidisciplinaire teambesprekingen).

Het Radboudumc heeft het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) de oncologische zorg laten doormeten aan de hand van deze criteria. Uit de meting blijkt dat het ruimschoots voldoet aan de SONCOS-normen voor kanker. Han van Krieken, bestuursvoorzitter van het oncologisch centrum van het Radboudumc, is niet verrast maar wel trots op de conclusie: “Het IKNL-rapport laat zien dat we voor vrijwel alle vormen van kanker een volwaardig en goed oncologisch centrum zijn. We scoren hoog op de SONCOS-normen. Voor de behandeling van urologische tumoren, weke delen en longtumoren overstijgen we de volumenormen zelfs ver.”

Aanbevelingen

Uiteraard heeft het IKNL-rapport ook een aantal aanbevelingen voor het Radboudumc. Van Krieken: “Tumorspecifiek hebben we twee aanbevelingen gekregen. We hebben één chirurg extra nodig die gespecialiseerd is in slokdarmkanker. En voor patiënten met melanoom moeten we nog organiseren dat er een casemanager aanwezig is bij het multidisciplinaire overleg. Een algemene aanbeveling is dat we samenwerkingsafspraken met andere ziekenhuizen vastleggen in overeenkomsten. Met deze aanbevelingen zijn we aan de slag gegaan, en op dit moment hoeven we alleen nog maar de afspraken met ziekenhuizen die patiënten naar ons verwijzen te formaliseren.”

Concentratie in de zorg

De verwachting is dat door de SONCOS-normen de oncologische zorg in Nederland verder concentreert en dat de kwaliteit van zorg verbetert. Van Krieken: “Concentratie van zorg leidt tot verbetering. We zullen dan ook gaan zien dat ziekenhuizen keuzes maken in wat ze wel en niet blijven doen en dat patiënten soms wat verder moeten reizen voor een behandeling. Het Radboudumc maakt de keuze om de zorg voor alle vormen van kanker te blijven aanbieden. Naast het feit dat iedere tumorsoort zijn eigen aanpak nodig heeft, zijn er ook overeenkomsten. Bijvoorbeeld in de aanvullende zorg, zoals pijnbestrijding, hulp bij terugkeer naar werk, steun bij vermoeidheid, ondersteuning van partners etc. Maar ook in behandeling, beeldvorming en chirurgische aanpak zijn er steeds meer overeenkomsten waardoor specialisten uit verschillende disciplines steeds meer van elkaar kunnen leren. Optimale behandeling betekent ook dat er een goede IC is, gespecialiseerde cardiologen, dermatologen en nefrologen etc. Laboratoria zoals de genetica en pathologie moeten goed geoutilleerd zijn en dat kan alleen als ze voldoende groot zijn. Kortom, een goed oncologisch centrum is groot en breed. Dat is wat het oncologische centrum van het Radboudumc wil zijn.”

Download de samenvatting van het IKNL-rapport ‘Zicht op normen’

Als u het totale rapport wilt inzien, kunt u het opvragen bij het projectbureau RUCO, telefoon 024-3655751 / ruco@umcn.nl

De nieuwsbrief van het Radboud Oncologie Fonds van september is verzonden! Lees hem hier.

Wilt u de nieuwsbrief elk kwartaal automatisch ontvangen? Meldt u zich dan via deze website rechts bovenin aan door uw e-mailadres in te vullen.

Transparantie

Het UMC St Radboud vindt transparantie in de zorg belangrijk. Om die reden maakt het de cijfers bekend over de uitkomsten van de behandeling van longkanker en kanker van de vrouwelijke geslachtsorganen. Daarnaast worden de ervaringen van patiënten met deze vormen van kanker openbaar gemaakt. Zo kunnen mensen de juiste informatie vinden over hun ziekte en de daarbij behorende behandeling en wachttijden.

Voorloper

Eerder werden al cijfers over hartchirurgie en de behandeling van een herseninfarct gepubliceerd. Met de presentatie van de uitkomsten van de behandeling van kanker, wordt de informatie voor patiënten, verwijzers en andere geïnteresseerden verder uitgebreid. Het UMC St Radboud is het eerste ziekenhuis in Nederland dat de uitkomsten van de behandeling van kanker presenteert. In de toekomst zullen meer cijfers openbaar worden gemaakt.

Best mogelijke behandeling

“We willen transparant zijn over uitkomsten van zorg. Niet alleen om zichtbaar te maken welke kwaliteit we leveren, maar ook om onze zorg te verbeteren. Patiënten dienen de best mogelijke behandeling te krijgen”, zo vertelt Melvin Samsom, voorzitter Raad van Bestuur. Het Radboud maakt als eerste ziekenhuis in Nederland cijfers bekend over de uitkomsten van de behandeling van kanker. Het Radboud Universitair Centrum voor Oncologie (RUCO) vindt het belangrijk dat deze patiënten de juist informatie kunnen vinden over de behandeling. “De kwaliteit van de zorg is nu nog niet inzichtelijk, dus ook niet te vergelijken. We hopen dat meer ziekenhuizen dit voorbeeld gaan volgen, zodat in de toekomst de kwaliteit van de zorg voor de patiënt met kanker er in heel Nederland beter van wordt”, aldus prof. dr. Han van Krieken, voorzitter dagelijks bestuur RUCO. Het streven van het Radboud is dat voorjaar 2014 de uitkomsten van alle soorten van kanker openbaar gemaakt zijn.

Onafhankelijk

De cijfers die het UMC St Radboud presenteert, zijn door onafhankelijke en betrouwbare organisaties verzameld. De cijfers zijn verzameld door de Nederlandse Kankerregistratie van het Integraal kankercentrum Nederland (IKNL). De gegevens over de patiëntervaring zijn gebaseerd op de CQ index: een vragenlijst ontwikkeld door de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties, Centrum klantervaring Zorg, Achmea en het NIVEL. De wachttijden zijn gemeten door de gegevens van de patiënten te onderzoeken.

Aantoonbaar onderscheidende kwaliteit

Het UMC St Radboud is een academisch centrum voor patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs en wil zich sterk maken en voorop lopen in de ontwikkeling van innovatieve, duurzame en betaalbare gezondheidszorg. Onze missie is dan ook: ‘to have a significant impact on healthcare’. Die missie willen we onder meer verwezenlijken met aantoonbaar onderscheidende kwaliteit. Met het openbaar maken van deze cijfers, laten we zien wat we aan kwaliteit leveren.

Het ziekenhuis is gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van kanker. Met 20.000 patiëntbezoeken per jaar behoort het tot de grootste oncologische centra van Nederland. Jaarlijks worden 9.000 nieuwe patiënten met kanker behandeld in het Radboud. Alle professionals binnen het RUCO zijn betrokken bij patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. Dit leidt tot synergie, het delen van kennis en beste zorg voor nu en in de toekomst.

Help mee

Meer onderzoek naar kanker is nodig om de overlevingskansen te vergoten. Ook u kunt daaraan bijdragen door het Radboud Oncologie Fonds en zo de onderzoekers van het UMC St Radboud te steunen.

Bekijk de cijfers

[wat kan ik doen]

Ondernemers tegen kanker

De juni nieuwsbrief van het Radboud Oncologie Fonds is verstuurd. Bekijk de nieuwsbrief hier.

Wilt u de nieuwsbrief elk kwartaal automatisch ontvangen? Meldt u zich dan via deze website rechts bovenin aan door uw e-mailadres in te vullen.

Ondernemers tegen kanker

Op woensdagmiddag 26 juni jl. opende het UMC St Radboud haar deuren voor de Zakenvrienden van het Radboud Oncologie Fonds en partner KWF Kankerbestrijding. Met een aantal presentaties en een rondleiding kreeg het landelijke en regionale netwerk ‘Ondernemers tegen kanker’ een kijkje in de keuken.

Kijkje in de keuken

Na de openingspresentatie van gastheer en onderzoeksdirecteur prof. dr. Wim Oyen kregen de (ruim) 40 aanwezige ondernemers de kans om een van de vier rondleidingen te volgen van Konnie Hebeda (Pathologie), Harry Dolstra (Hematologie), Marian Stevens-Kroef (Genetica) en Nicole Scharenborg (Tumorimmunologie). Het enthousiasme van de groep was groot.

Noodzaak

Na afloop van de rondleidingen hield radioloog prof.dr. Jelle Barentsz een inspirerend verhaal over MRI, de ontwikkelingen op het gebied van de Nano-vloeistof en de noodzaak van meer onderzoek naar kanker en implementatie. Gévolgd door een presentatie van Evelien Spelten van KWF Kankerbestrijding over psychosociale zorg.

Netwerkborrel

Uiteraard was er na aflloop de gelegenheid om te netwerken onder het genot van een hapje en drankje. De ondernemers vertrokken om 19.30 uur met een postief gevoel:

“Interessant om zo over de (onderzoeks)afdelingen te mogen lopen van het ziekenhuis, daar kom je anders nooit!”

“Het verhaal van Professor Barentsz vond ik enorm inspirerend. Dan weet je weer even dat het echt van groot belang is dat je Zakenvriend bent en bijdraagt aan de strijd tegen kanker”.

“Ik en een aantal andere ondernemers in Nijmegen lopen al een tijdje rond met een idee voor een grote actie. Na vandaag vind ik dat we dat idee gewoon moeten gaan uitvoeren!”

Wij danken onze collega’s voor hun tijd, enthousiasme en medewerking!

Interesse?

Wilt u meer weten over ‘Ondernemers tegen kanker’ of wie onze Zakenvrienden zijn? Klik dan op de betreffende onderwerpen of neem contact op met Petra van Soest via 024 36 68328.

Meer informatie? Kijk op www.stomaofneoblaas.nl.

Heterogene tumoren

Beschermde tumor

Nieuw gebruik van een oud medicijn: kan een anti-malaria middel helpen bij de behandeling van borstkanker?

Onderzoek

Benodigd

Uw bijdrage

Goud voor sneldiagnose borstkanker Radboudumc

Snel duidelijkheid

Help mee

Aanbevelingen

Concentratie in de zorg

Transparantie

Voorloper

Best mogelijke behandeling

Onafhankelijk

Aantoonbaar onderscheidende kwaliteit

Help mee

Ondernemers tegen kanker

Ondernemers tegen kanker

Kijkje in de keuken

Noodzaak

Netwerkborrel

Interesse?

Sociale Media

Meer informatie?
Kijk op www.stomaofneoblaas.nl.