Jaarlijks wordt in Nederland bij ongeveer 700 mensen een glioblastoom ontdekt. Een glioblastoom is de meest kwaadaardige vorm van een hersentumor. Meestal begint de behandeling met een operatie om zoveel mogelijk van de tumor te verwijderen. Maar soms is een hersentumor niet te benaderen met een operatie. Welke opties zijn er dan nog? Met de EMITT-studie doen drs. Ilaria Viozzi (neurochirurg in opleiding) en dr. Mark ter Laan (neurochirurg) wetenschappelijk onderzoek naar het gebruiken van laserlicht in patiënten met hersentumoren die niet geopereerd kunnen worden. Ze willen onder anderen extra verdiepend onderzoek doen naar de nauwkeurigheid van het positioneren van de laser fibers.

Lastig te opereren

Bij patiënten met een glioblastoom wordt als eerste gekeken naar de mogelijkheid om zo goed en zo veilig mogelijk de tumor operatief te verwijderen, waarna chemotherapie en/of radiotherapie gegeven kan worden. Ilaria: “Deze tumoren groeien als wortels in de grond door gezond hersenweefsel heen. Hierdoor kan je deze tumoren nooit helemaal verwijderen. Soms is het niet mogelijk om te opereren omdat de tumor bijvoorbeeld te diep in de hersenen ligt of in een te belangrijk deel. In dat geval wordt gekozen om alleen een biopt te doen ter bevestiging van de diagnose, waarna chemotherapie en/of bestraling volgen. Voor deze patiënten zijn er helaas weinig opties.” Behandeling is lastig omdat het hersenweefsel kwetsbaar is en snel beschadigd raakt. Het effect van chemokuren en bestraling is vaak gering. Reden om te zoeken naar andere mogelijkheden om de behandeling én de prognose voor deze patiënten beter te maken.

Tumor verhitten met laserlicht

Een behandeling met laserlicht, stereotactisch laser ablatie (SLA), is één van de mogelijkheden die recentelijk meer wordt onderzocht in het geval dat de tumor niet te benaderen is met een operatie. Bij deze techniek wordt laserlicht gebruikt om de tumor te verhitten en hiermee de groei van de tumor tegen te gaan. Ilaria: “Ter bevestiging van de diagnose wordt een biopt genomen. Daarna wordt een laser fiber ingebracht in de tumor. Via de laser fiber kan met laserlicht de tumor heel precies worden verhit, zodat deze afsterft.”

Dit proces wordt gecontroleerd met behulp van een intraoperatieve MRI scan. Mark: “Een MRI op de operatiekamer biedt de mogelijkheid om tijdens de ablatie de temperatuur in de gaten te houden. Hierdoor is het mogelijk om deze ingreep zo nauwkeurig mogelijk uit te voeren. Het Radboudumc is het enige ziekenhuis in Nederland die deze techniek in huis heeft.”

Waardevol onderzoek

De laserbehandeling wordt in Amerika en in een aantal Europese landen al wel toegepast. De eerste resultaten lijken hoopvol, maar er is nog geen onderzoek om aan te tonen dat de behandeling definitief van meerwaarde is. Het doel van de EMITT-studie is om te onderzoeken wat het effect is van de combinatie van de laserbehandeling met bestraling en chemotherapie op overleving en kwaliteit van leven. De laserbehandeling wordt vergeleken met de huidige normale behandeling van tumoren die niet verwijderd kunnen worden. Daarnaast wordt ook gekeken naar de (extra) kosten van deze behandeling. Ilaria: “De algemene overkoepelende vraag is om te onderzoeken of de laserbehandeling effectief, veilig én kosteneffectief is voor patiënten.”

Testen op nauwkeurigheid

Ilaria: “Maar we willen ook antwoord op de vraag of de techniek nauwkeurig genoeg is. Voor een operatie met laserbehandeling wordt een berekening gemaakt hoeveel tumorweefsel er bereikt kan worden met laserlicht. Ook willen we voorkomen dat gezond hersenweefsel wordt beschadigd. Hoe nauwkeuriger dit berekend kan worden, hoe beter.”

Mark: “Er is al een pilot geweest waarbij 10 patiënten zijn behandeld met laserlicht. Daar hebben we verschillende metingen kunnen doen. We willen dezelfde metingen ook toepassen in een zogenaamd fantoom­hoofd (een plastic model van een hoofd). Hiermee kunnen we de nauwkeurigheid evalueren. In ons onderzoek houden we dezelfde procedure aan als bij de behandeling van deze patiënten. We werken op de operatiekamer met de intraoperatieve MRI, het plaatsen van de laser en het scannen. Het voordeel van het fantoom is dat we meerdere keren kunnen meten en kunnen oefenen met de laser.”

De overkoepelende vraag is om te onderzoeken of de laserbehandeling effectief, veilig en kosteneffectief is.

Voor dit verdiepende onderzoek, gericht op de nauwkeurigheid, is bij het Radboud Oncologie Fonds een aanvraag gedaan voor financiering. Mark: “Het is een relatief klein subproject (van de EMITT-studie) en daardoor is het lastiger om bij andere subsidieverstrekkers aan te kloppen. We willen goed wetenschappelijk onderzoek doen naar een behandeling die nieuw is voor patiënten die heel weinig mogelijkheden hebben qua behandeling. Deze studie biedt voor hen mogelijk een nauwkeurige, doeltreffende behandeling én dus een beter toekomstperspectief.”

Onderzoekers in actie 

Ook Swim to Fight Cancer Nijmegen vindt dit een belangrijk onderzoek. Zij kozen dit onderzoek als regionaal doel. Hiermee kan al een deel van het onderzoek gefund worden. Voor de twee onderzoekers reden om zich ook in te zetten om geld op te halen voor hun onderzoek. Zij doken daarom tijdens 11 september j.l. in de Spiegelwaal. 

Help jij dr. Mark ter Laan en drs. Ilaria Viozzi mee hun ­onderzoek te ­realiseren?

Wil je liever je donatie ­overmaken via ons rekening­nummer? Dat kan via NL34RABO 033 0000 039 o.v.v. 307649220016 t.n.v. ­Stichting Radboud Fonds inzake Stichting Radboud ­Oncologie Fonds.