Informatie
Jaarlijks krijgen in Nederland ongeveer 2000 vrouwen te horen dat ze baarmoederkanker hebben. Helaas stijgt ieder jaar dit aantal en hiermee is het de meest voorkomende gynaecologische kanker in de westerse wereld. Standaardbehandeling bestaat uit verwijdering van baarmoeder en eierstokken. Bij verdenking op uitzaaiingen in de lymfeklieren worden ook de lymfeklieren verwijderd.
Uitzaaiingen in de lymfeklieren, een belangrijke voorspeller voor overleving.
Alleen door het wegnemen van lymfeklier(weefsel) en dit onder de microscoop te bekijken, kan met zekerheid worden vastgesteld of er uitzaaiingen zijn. Wanneer uitzaaiingen in de lymfeklieren worden herkend en behandeld, kan 65% van de vrouwen worden genezen met aanvullende bestraling en/of chemotherapie. Helaas kan het verwijderen van de lymfeklieren leiden tot bijwerkingen, waaronder vochtophoping in buik en/of benen (lymfoedeem).
Nieuwe technieken en betere behandelingen
Een nieuwe techniek die in Nederland alleen nog in onderzoeksverband wordt uitgevoerd is de poortwachtersklierprocedure. Hierbij worden de eerste poortwachtersklieren waar uitzaaiingen van kanker naar toe gaan opgespoord en verwijderd. Wanneer blijkt dat, na microscopisch onderzoek, er geen uitzaaiing in deze poortwachtersklieren zitten, is de kans klein dat er in andere lymfklieren uitzaaiingen zijn. Toch zijn er enkele nadelen als we deze uitgebreidere operatie bij alle vrouwen met baarmoederkanker uitvoeren. Allereerst, in vijfentwintigprocent van de gevallen kan deze poortwachtersklier tijdens de operatie niet altijd worden gevonden en moet er alsnog een complete lymfeklierverwijdering in het bekken plaatsvinden. Daarnaast heeft slechts een minderheid van alle baarmoederkankerpatiënten lymfeklieruitzaaiingen (10%). Standaard opsporen zou daarmee tot forse overbehandeling en onnodige hoge ziektekosten leiden. Tot slot kan deze behandeling alleen in gespecialiseerde ziekenhuizen worden uitgevoerd.
Voortvarend trans-Atlantisch onderzoek op basis van Artificial Intelligence
Ons onderzoeksteam heeft in samenwerking met de Universiteit Twente een risicomodel (ENDORISK) ontwikkeld, waarmee we op basis van patiëntgegevens uit Nederland en Amerika het risico op lymfeklieruitzaaiingen voorafgaand aan de operatie kunnen voorspellen. Met de opkomst van de poortwachtersklierprocedure, willen ze middels dit onderzoek kijken of hun risicomodel evengoed in staat is om uitzaaiingen in poortwachtersklier te voorspellen. Zo hoeven alleen patiënten met een verhoogd risico deze poortwachtersklierprocedure te ondergaan.
Stel je eens voor wat daar de impact van zou kunnen zijn:
- Betere indicatie van de agressiviteit van de baarmoedertumor
- Geen onnodige verwijdering van lymfeklieren
- Alleen vrouwen met hoog risico op uitzaaiingen aanvullend behandelen met chemo of bestraling
- Patiëntgerichte zorg en behandeling op maat
- Verbetering van kwaliteit van leven
Hoofdonderzoeker
dr. Hanny Pijnenborg, Gynaecologisch oncoloog
Mede-onderzoekers Radboudumc:
dr. Hans Bulten, Patholoog
Stephanie Vrede, Arts-onderzoeker Gynaecologische Oncologie
Puck van Gestel, Technisch laboratorium medewerker, Tumor Genetica,
dr. Astrid Eijkelenboom, Klinisch Moleculair Bioloog, Pathologie
Mede-onderzoekers Universiteit Twente
Prof. Peter Lucas, DataScience, Twente University
Internationaal
In samenwerking met Mayo Clinic, Rochester, Minnesota, Amerika.
