Informatie

Onderzoeker

Prof. dr. Fred Witjes

Co-onderzoeker

Dr. Egbert Oosterwijk

Project

Blaaskanker is een veel voorkomende ziekte in Nederland bij zowel mannen als vrouwen. Het aantal nieuwe patiënten per jaar is meer dan 5.000. Ruim 3.000 patiënten hebben een niet invasieve vorm van blaaskanker (“poliepen”). Dit wordt behandeld met het wegschrapen van de poliep uit de blaas en nabehandeling met blaasspoelingen. Deze blaasspoelingen zorgen er voor dat de poliepen minder vaak terugkeren, maar gemiddeld komen ze toch nog bij de helft van de patiënten terug. Dit betekent dat het aantal patiënten in Nederland dat behandeld of gecontroleerd wordt voor niet invasieve blaaskanker vele malen groter is dan de ruim 3.000 die elk jaar nieuw worden gevonden.

Dit komt niet in de laatste plaats omdat de middelen die worden gebruikt voor de blaasspoelingen erg oud zijn: mitomycine wordt al sinds de 70er jaren gebruikt, BCG sinds de 80er jaren. Nieuwe ontwikkelingen zijn er helaas niet veel, en zeker nog niet zo ver dat ze in de dagelijkse praktijk gebruikt kunnen worden. De andere bijna 2.000 nieuwe patiënten hebben invasieve vormen van blaaskanker, waarbij de tumor al echt de blaas ingroeit, en de behandeling volledig anders is: namelijk het verwijderen van de blaas met of zonder behandeling met chemotherapie. Deze operatie is eveneens al tientallen jaren standaard, en de chemotherapie is niet veranderd sinds de 90er jaren.

Uit het bovenstaande moge duidelijk zijn dat we hard zoeken naar nieuwe middelen om de blaas te spoelen, andere middelen om de operatie van de blaas mee te ondersteunen of zelfs te vervangen, en optimalisatie van de huidige behandelingen. Samen met de universiteit van München en TheraCoat, een lsraelische firma onderzoeken wij op dit moment twee nieuwe technieken. We werken hierbij met temperatuur gevoelige liposomen (vetbolletjes) en een temperatuur gevoelige gel die vloeibaar is bij kamertemperatuur en een gel bij lichaamstemperatuur. ln deze vetbolletjes en gel kunnen we bijvoorbeeld chemotherapeutische middelen “oplossen”. De vetbolletjes worden per infuus toegediend, maar doen verder niks tot de chemotherapie vrij komt. Deze chemotherapie komt pas vrij als de vetbolletjes uit elkaar vallen, en dat gebeurt bij een temperatuur van 42 graden. Dit is nu een mooie gelegenheid om dit bij tumoren van de blaas te proberen, want met het Synergo hyperthermie apparaat wat we in Nijmegen hebben, kunnen we heel selectief de blaaswand verwarmen tot ruim 42 graden. Deze vetbolletjes zijn wel al getest op katten die bepaalde gezwellen in de huid hebben. Met die vetbolletjes en verwarming van het gezwel van buiten uit zijn de resultaten zeer veelbelovend. De tempratuur gevoelige gel kan gecombineerd met een chemotherapeutisch middel als vloeistof in de blaas ingebracht worden. Bij lichaamstemperatuur wordt de gel vast. De chemotherapie kan nu langzaam vrij komen in de blaas, waardoor tumor cellen heel lang blootgesteld kunnen worden aan het chemotherapeuticum. Dit in tegenstelling tot de huidige behandeling waarbij cellen maar kort blootgesteld worden.

Uit experimenten is gebleken dat de langere blootstelling leidt tot meer tumorcel dood. Voor de blaastumoren denken we tumoren te kunnen behandelen met hetzij de thermo-sensitieve gel of de tem rtu u men. We hopen dat bepaalde tumoren dan minder vaak terugkomen of misschien kun je zelfs bij sommige patiënten een grote blaasoperatie voorkomen !

Momenteel zitten we in de fase dat deze techniek bij dieren wordt getest op bijwerkingen, en we hopen dat we binnen afzienbare tijd ook met mensen kunnen gaan werken. We hebben nu de unieke mogelijkheid beide technieken met elkaar te vergelijken en te beslissen welke techniek eventueel superieur is. Omdat dit onderzoek niet gesteund wordt door grote firma’s maar vanuit universiteiten is ontwikkeld, is financiële ondersteuning zeer welkom.